به گزارش خبرگزاری حوزه، دکتر محسن جوادی، امروز دوشنبه درنشست گفتگوی دینی کلیسای کاتولیک اتریش که با عنوان "آزادی بیان در عرصه های دین،اخلاق و حقوق" در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد، با اشاره به گستره آزادی بیان در دنیای کنونی، تصریح کرد: بیشترین مباحث آزادی بیان در دنیای جدید به اصل محدود بودن و گستره آن مربوط است.
وی افزود: محدودیت های آزادی بیان در اخلاق اسلامی از دو جهت قابل بررسی است یکی از جهت گوینده و دیگری از جهت افرادی که شنونده آن بیان و متاثر از آن هستند.
جوادی با اشاره به این که زبان به عنوان کلید اصلی بیان در اخلاق اسلامی مورد توجه فراوان است، خاطرنشان کرد: با ملاحظه آیات و روایات می توان دریافت که سخن گفتن ارزش ذاتی اخلاقی ندارد و در مقابل، سکوت و کم گویی نشانه عقل و خردمندی و دارای ارزش اخلاقی مثبت است.
وی ادامه داد: گاهی از آدمی خواسته شده تا دامنه سخن را بچیند و از دروغ، چه جدی و چه شوخی، از تهمت و تعریف از خود و مهم تر از همه سخنانی که زمینه انحراف و یا انحطاط دیگران را فراهم می کند، اجتناب کند، گاهی هم از او خواسته شده که برای مبارزه با حاکمان ستمگر از زبان خود بهره بگیرد و از عدالت سخن بگوید، یا حقیقت را آشکارا اظهار دارد و آن را از روی ترس یا طمع کتمان نکند.
جوادی با تاکید بر این که آسیب شناسی عمیقی که عالمان اخلاق از آفات زبان دارند، گستره محدودیت های آن را نشان می دهد، عنوان کرد: مبنای اصلی این محدودیت ها دو چیز است، یکی تخریب ارزش های اجتماعی مانند نظم و امنیت و آنچه که اسلام مهم ترین منافع و مزایای اجتماعی می داند یعنی زیست فضیلت مندانه و دیگری برخی الزامات اخلاقی که صرفنظر از فوائد و نتایج آنها باید رعایت شود مانند احترام به انسان های دیگر.
عضو هیات علمی پردیس قم دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: در ارتباط باشنوندگان و جامعه متاثر از بیان گوینده هم ملاحظات اخلاقی وجود دارد، این ملاحظات گاهی به ایجاد محدودیت برای گوینده منتهی می شود که البته نوع این محدودیت ها متفاوت است.
جوادی افزود: گاهی فقط از شنوندگان خواسته می شود به برخی بیان ها گوش ندهند، ولی گاهی محدودیت ها پیش تر می رود و به منع فرد از سخن گفتن و حتی مجازات او می انجامد.
در اسلام، اصل بر آزادی است.
در ادامه این نشست، حجت الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی، عضو هیات علمی گروه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان این که انسان ها در زندگی اجتماعی نیازمند تعامل اند، اظهار داشت: تعامل و مشارکت، نیازمند ارتباط کلامی است که نمونه آن در امربه معروف و نهی از منکر و نصیحت نسبت به حاکمان دیده می شود.
وی افزود: آزادی بیان از حقوق ثانویه تلقی می شود و در ردیف حقوق اولیه قرار ندارد، حقوق ثانویه، جنبه تبعی نسبت به حقوق اولیه دارند و قلمرو آنان نیز بر طبق قاعده تبعیت ترسیم می شود مثلا حق معالجه برای بیمار، ناشی از حق حیات و تابع آن است.
استاد حوزه علمیه قم تاکید کرد: آزادی بیان چون یک حق ثانوی است از این رو نمی توان آن را بدون قید و شرط دانست، ولی این قید و شرط، از برون بر آن تحمیل می گردد، بلکه برخاسته از همان حقوق اولیه است که آزادی بیان تابعی از آنهاست.
حجت الاسلام والمسلمین سروش محلاتی یادآور شد: در اسلام، اصل بر آزادی است، آزادی نیاز به اثبات کردن ندارد و باید محدودیت را اثبات کرد.
انتهای پیام/
